KUALA LUMPUR – Penegasan Premier Sarawak, Tan Sri Abang Johari Tun Openg bahawa syarikat minyak dan gas milik kerajaan Sarawak, Petroleum Sarawak Bhd (Petros), akan terus bekerjasama dengan Petroliam Nasional Bhd (Petronas) dalam aktiviti huluan dan hiliran minyak di Sarawak memberi harapan baharu kepada kerjasama erat Sarawak dan Persekutuan.
“Petros akan bekerjasama dengan Petronas dalam aktiviti huluan dan hiliran,” kata Abang Johari semasa sidang media di Persidangan Petroleum Asia Pasifik (APPEC) 2024 di Singapura.
Beliau menambah, “Mungkin terdapat salah faham dalam laporan baru-baru ini, tetapi hubungan antara Petros dan Petronas berada dalam keadaan baik.”
Dengan Malaysia berada di kedudukan untuk memiliki salah satu rizab gas terbesar yang dianggarkan sebanyak 28.9 trilion kaki padu di Laut China Selatan, Petros yang berpangkalan di Sarawak memperkukuh kerjasamanya dengan Petronas untuk bersama-sama mendominasi penerokaan minyak dan gas di perairan Sarawak.
Pendekatan bersatu ini dilihat sebagai kerjasama yang kukuh yang menguntungkan negara walaupun Sarawak baru-baru ini menguasai peranan sebagai agregator gas tunggal, dengan lebih daripada 60% bekalan gas berasal dari Sarawak.
Menjawab spekulasi bahawa rundingan antara kedua-dua entiti itu telah menemui jalan buntu, Abang Johari menjelaskan bahawa tarikh akhir untuk memuktamadkan perbincangan kekal ditetapkan sebelum 1 Oktober 2024, dan tiada konflik wujud antara Petros dan Petronas.
Apabila ditanya tentang kemungkinan tindakan undang-undang daripada Petronas, Abang Johari menyatakan rasa terkejut.
“Kami tidak menyedari sebarang prosiding undang-undang. Jika anda memerlukan penjelasan lanjut mengenai perkara itu, saya sarankan anda bertanya terus kepada Petronas,” katanya.
Kenyataan ini merujuk kepada spekulasi industri mengenai kemungkinan ketegangan antara Petros yang dikawal oleh negeri dan syarikat minyak negara Petronas apabila Sarawak bergerak untuk meningkatkan kawalannya ke atas sumbernya sendiri melalui Akta Ordinan Pengedaran Gas (DGO) 2016.
Apabila Petros beralih ke peranan sebagai agregator gas tunggal Sarawak, kebimbangan telah timbul dalam industri mengenai kemungkinan gangguan kepada kontrak jangka panjang, serta kesan negatif kepada Kerajaan Persekutuan melalui Petronas.
Sarawak adalah pengeksport LNG utama, dengan rakan kongsi utama termasuk Korea Selatan dan Jepun.
Bagaimanapun, Premier bertindak pantas untuk meyakinkan pihak berkepentingan bahawa kontrak sedia ada tidak akan terjejas.
“Tiada perubahan dari segi bekalan,” katanya. “Sarawak mempunyai ekuiti dalam operasi LNG, dan kami tidak berminat untuk menjejaskan hubungan lama kami dengan pelanggan. Kontrak-kontrak ini akan dihormati tanpa gangguan.”
Abang Johari juga menekankan bahawa penglibatan Sarawak dalam sektor huluan dan hiliran memastikan bekalan minyak dan gas yang stabil.
“Integrasi Petros dalam landskap minyak dan gas Sarawak akan berjalan lancar. Kami memahami kebimbangan yang ada, tetapi saya boleh memberi jaminan bahawa kesinambungan bekalan akan dikekalkan,” katanya sambil menekankan komitmen Sarawak untuk memenuhi peranannya sebagai penyedia tenaga yang boleh dipercayai.
Langkah Petros untuk mengambil alih sumber minyak dan gas Sarawak hadir pada masa yang penting bagi negeri ini dan boleh membawa kesan yang ketara kepada struktur persekutuan dan keseimbangan ekonomi Malaysia jika tidak ditangani melalui pendekatan yang betul dan rangka kerja kerjasama yang kukuh.
Lebih-lebih lagi, autonomi yang semakin meningkat di Sarawak dalam menguruskan sumbernya mencerminkan cita-cita yang lebih luas untuk mendapatkan semula kawalan ke atas kekayaan semula jadi negeri itu—yang lama menjadi titik pertikaian di bawah Perjanjian Malaysia 1963 (MA63), yang menjamin Sarawak hak tertentu apabila menyertai Persekutuan Malaysia.
Autonomi Lebih Besar dan Manfaat Ekonomi Pengambilalihan kawalan Petros ke atas perdagangan minyak dan gas di Sarawak dilihat oleh ramai sebagai kemenangan bagi autonomi negeri.
Keupayaan untuk menguruskan sumbernya sendiri adalah tuntutan lama dari Sarawak, dan pencapaiannya menandakan perubahan besar dalam hubungan negeri itu dengan kerajaan persekutuan.
Walaupun Sarawak adalah salah satu negeri terkaya dengan sumber semula jadi di Malaysia, ia masih menghadapi kemiskinan yang ketara, terutamanya di kawasan luar bandar.
Dengan KDNK per kapita sebanyak RM72,411—keempat tertinggi di negara ini—negeri itu masih bergelut dengan ketidaksamaan pendapatan, dengan banyak isi rumah luar bandar memperoleh pendapatan jauh di bawah purata nasional.
Premier Sarawak telah menyatakan harapan bahawa kawalan yang lebih besar ke atas sumber minyak dan gas Sarawak akan membolehkan negeri itu melabur dalam bidang yang memberi manfaat terus kepada rakyat, terutamanya di kawasan yang kurang mendapat perhatian, tetapi negeri itu tidak akan mencapai kejayaan tanpa bantuan PETRONAS, yang telah melabur secara signifikan dalam membangunkan aktiviti huluan minyak dan gas di Sarawak.
Walaupun langkah menuju autonomi yang lebih besar secara umumnya dilihat sebagai perkembangan positif bagi Sarawak, ia menimbulkan kebimbangan mengenai hubungan antara kerajaan persekutuan dan negeri yang mana Premier Sarawak sepenuhnya menyedari.
Kerajaan negeri Sarawak mengakui kewujudan PETRONAS, sebuah entiti nasional yang berperanan sebagai penyumbang utama kepada hasil persekutuan, dan kawalan negeri yang semakin meningkat ke atas sumber huluannya boleh membawa kepada sumbangan yang berkurangan kepada perbendaharaan persekutuan.
Ini, seterusnya, boleh mencetuskan ketegangan antara kerajaan persekutuan dan negeri-negeri yang kaya dengan sumber seperti Sarawak dan Sabah.
Ia juga menyebabkan PETROS tiada pilihan selain melibatkan diri dalam kerjasama yang mungkin terpaksa tetapi wajar dengan PETRONAS demi perpaduan negara.
Rundingan komersial yang sedang berlangsung mengenai pengedaran gas antara negeri Sarawak dan PETRONAS mesti selari dengan prinsip-prinsip federalisme, di mana negeri-negeri mempunyai keupayaan untuk menguruskan hal ehwal mereka sendiri sambil terus menyumbang kepada kepentingan nasional yang lebih luas.
Mengimbangi Autonomi dan Perpaduan Ketika Sarawak melangkah ke bab baru dalam sejarah ekonominya melalui kerjasama ini, para pemimpin negeri perlu menavigasi hubungan yang kompleks antara kepentingan tempatan, keutamaan nasional, dan pasaran tenaga global.
Fokus kepada Sarawak sebagai hab gas asli utama di rantau ini akan memastikan bahawa autonomi baharu ini diterjemahkan kepada manfaat ekonomi sebenar untuk rakyatnya.
Dengan kepimpinan yang tepat dan melalui kerjasama strategik dengan entiti milik persekutuan, peningkatan hasil daripada minyak dan gas boleh memberikan negeri ini sumber yang diperlukan untuk menangani cabaran yang paling mendesak, dari kemiskinan luar bandar hingga pembangunan infrastruktur.
Mencapai matlamat ini memerlukan lebih daripada sekadar kawalan sumber—ia memerlukan kerjasama strategik dengan pasukan yang berpengalaman, tadbir urus yang baik dari kedua-dua pihak, dan komitmen di luar naratif politik untuk mencapai pembangunan yang saksama dalam semangat perpaduan persekutuan.
Akhir sekali, kejayaan masa depan PETROS bergantung kepada kerjasama kukuhnya dengan PETRONAS, bukan sahaja untuk mencapai autonomi dan kawalan negeri, tetapi juga dalam membina sebuah negara yang lebih hebat bernama Malaysia.
