KUALA LUMPUR- Ketika siasatan Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) sedang berjalan, dokumen yang bocor mendedahkan bahawa ahli keluarga Tun Daim Zainuddin adalah pemilik benefisial satu lagi aset amanah luar pesisir yang bernilai ratusan juta ringgit.
Dokumen yang diperoleh Konsortium Kewartawanan Penyiasatan (ICIJ) yang dikongsikan bersama dengan Malaysiakini, menunjukkan amanah itu ditubuhkan atas nama isteri bekas menteri kewangan tersebut, Toh Puan Naimah Khalid dan dua anak mereka, Muhammed Amir dan Muhammed Amin.
Pada 10 Januari lalu, ketiga-tiga mereka diarahkan ke SPRM Putrajaya bagi membantu siasatan berhubung kekayaan yang tidak diisytiharkan yang dipegang oleh Daim berikutan pendedahan Malaysiakini dan ICIJ mengenai Kertas Pandora Papers pada 2021.
Ketika itu, Daim berkata semua kekayaannya diperoleh secara sah dan amanah tersebut adalah sebahagian daripada pengurusan harta pusaka yang sah, manakala minggu lalu, Naimah berkata siasatan tersebut bermotifkan politik dan akan menyaman SPRM.
Kebocoran terbaru daripada penyedia perkhidmatan dari Kepulauan Cayman menunjukkan bahawa sehingga 2020, terdapat aset bernilai kira-kira AS$52.56 juta (RM244.06 juta) yang dipegang dalam ZA Trust, yang dimiliki oleh Naimah, Amir dan Amin.
Ini mengatasi aset yang dimiliki dalam amanah luar pesisir yang sebelum ini dikaitkan dengan Daim. Maklumat terhad menunjukkan nilainya kurang daripada £25 juta (RM148.26 juta), lapor portal itu lagi.
Kebocoran terbaru menunjukkan ZA Trust turut menerima pinjaman sebanyak AS$49 juta (RM227.53 juta) daripada Adam Zeta Trust tetapi tidak ada butiran mengenai tujuan atau siapa pemilik Adam Zeta Trust.
Dokumen yang bocor adalah daripada Cayman Genesis Trust & Corporate Services Ltd, sebuah syarikat yang menyediakan perkhidmatan seperti pembentukan dan pentadbiran syarikat, pendaftaran dan pentadbiran perkongsian, perkhidmatan amanah, perkhidmatan pengarah dan banyak lagi.
Kepulauan Cayman adalah antara tempat perlindungan cukai yang digemari oleh individu yang kaya-raya untuk menyimpan aset mereka atas pelbagai sebab yang tidak semestinya menyalahi undang-undang.
Walau bagaimanapun, dalam beberapa tahun kebelakangan ini, terdapat tekanan untuk lebih ketelusan berhubung aset yang dimiliki di kawasan perlindungan cukai demi memerangi pengelakan cukai dan pengubahan wang haram.
Malaysiakini telah menghubungi Daim dan keluarganya melalui peguam mereka Tommy Thomas dan Rajesh Nagarajan, dan sedang menunggu jawapan.
ICIJ juga telah menghubungi Genesis Trust untuk mendapatkan maklum balas.
Dalam dokumen pematuhan yang bocor oleh Genesis Trust, pemilik benefisial ZA Trust – isteri dan anak Daim – dianggap sebagai “berisiko tinggi” kerana hubungan mereka dengan Daim.
Menurut penyata kewangan, nilai ZA Trust meningkat beberapa kali berbanding 2019, apabila ia menerima keuntungan daripada “penilaian semula pelaburan tidak disebut harga” sebanyak AS$42.80 juta (RM198.74 juta).
Ini adalah saham dalam tiga syarikat berdaftar luar pesisir – Branworth Holdings Limited, Copperfield Investment Holdings Limited dan Straits Properties Holdings Limited.
Syarikat-syarikat itu, yang tidak dimiliki sepenuhnya oleh ZA Trust, mempunyai hartanah di AS dan UK.
Di AS, hartanah tersebut dimiliki di bawah pelbagai lapisan syarikat yang diperbadankan di British Virgin Islands (BVI), Massachusetts dan Delaware. Ia termasuk hotel, tempat letak kereta, dan hartanah komersial dan kediaman.
Copperfield Investment dan Straits Properties pula memiliki hartanah di tengah-tengah kota London.
Ini termasuk sebahagian daripada 50 St Mary’s Axe di daerah kewangan London, sebuah bangunan pejabat tujuh tingkat, yang dibeli oleh Copperfield pada harga £23.7 juta (RM140.57 juta) pada 2013.
Copperfield Investment memiliki sebahagian daripada tingkat bawah bangunan itu, yang terletak di daerah kewangan dan hanya 200 meter dari bangunan pencakar langit ikonik The Gherkin, menurut Pendaftaran Tanah UK.
Berdasarkan penyenaraian hartanah, ruang dalam bangunan itu disewa pada harga £59.50 (RM352.91) setiap kaki persegi.
Straits Properties pula memiliki keseluruhan bangunan pejabat dan tanah di London, dibeli dengan harga £31.5 juta (RM186.84 juta) pada 2014.
Bangunan lapan tingkat yang dipanggil One Crown Court terletak kurang daripada 500 meter dari Katedral St Paul.
Bangunan seluas 48,183 kaki persegi itu disewakan dengan harga £68.50 (RM406.30) setiap kaki persegi, menurut penyenaraian syarikat hartanah itu.
ZA Trust memiliki saham di tiga syarikat – Branworth, Copperfield Investment dan Straits Properties – semuanya diperbadankan di kawasan perlindungan cukai dan, seterusnya, dimiliki oleh lapisan amanah dan syarikat yang diperbadankan dalam bidang kuasa luar pesisir, yang mengaburkan pemilik sebenar mereka.
Walau bagaimanapun, sekurang-kurangnya dua daripada syarikat tersebut mempunyai pautan dengan Daim di luar ZA Trust melalui individu yang dikenali sebagai Francis Donald Ventura.
Warganegara Britain itu disenaraikan sebagai pemilik benefisial Copperfield Investment yang diperbadankan BVI dan syarikat BVI Straits Properties, dalam syarikat pendaftaran syarikat UK Companies House.
Ventura adalah pemegang amanah bagi Yayasan Ilham yang diperbadankan di UK, yang diasaskan oleh Naimah pada 2016. Amir dan Amin menjadi pemegang amanahnya pada 2017.
Yayasan amal itu, yang mengisytiharkan tiada keuntungan sejak tiga tahun lalu, mempunyai nama yang sama dengan Menara Ilham, bangunan pencakar langit di Kuala Lumpur yang disita SPRM bulan lalu berhubung siasatannya terhadap Daim.
Kedua-dua syarikat yang dimiliki oleh Ventura juga dimiliki oleh dua syarikat amanah luar pesisir – termasuk satu yang berkongsi bangunan pejabat yang sama dengan firma yang menguruskan amanah keluarga Daim di Kepulauan Cayman.
Dalam afidavitnya memohon semakan kehakiman yang mencabar siasatan SPRM, Daim berkata siasatan terhadap kekayaannya adalah tidak munasabah kerana ini adalah melalui urusan perniagaannya secara sah sejak 1969.
Beliau berkata antara lain, beliau memegang saham atau mengawal syarikat utama lain seperti SimeUEP (kini Sime Darby), Guthrie, TV3, Maybank, Consplant, Cold Storage, dan Nestle Malaysia.
10 peratus kepentingannya dalam Nestle Malaysia sahaja bernilai RM3 bilion, katanya.
Menurut Daim, memandangkan pendedahan berhubung kekayaan diri dan keluarganya dalam Kertas Pandora tidak menunjukkan sebarang kesalahan, SPRM tidak mempunyai alasan untuk menyiasat mereka berdasarkan dokumen tersebut.
